2 bin 300 yıllık deneyi tekrarladılar
27 Eylül 2018, Perşembe 17:54Tweet | ||
|
Manisa'nın Salihli ilçesindeki Sart Mahmut Ortaokulu öğrencileri, İstanbul'da aynı boylamda yer alan bir okulun öğrencileriyle eş zamanlı olarak, 2 bin 300 yıl önce dünyanın çevresini ilk ölçen insan olan Erotosthenes'in deneyini tekrarladı.
Sart Mahmut Ortaokulu öğrencileri, TÜBİTAK tarafından desteklenen Samsun 19 Mayıs Üniversitesi Prof. Dr. Hüseyin Kalkan'ın yürütücülüğünü üstlendiği 'Yaşadığımız Gezegeni Öğreniyorum' projesi kapsamında, İstanbul'dan aynı boylamda bulunan özel bir okulun öğrencileriyle eş zamanlı olarak 2 bin 300 yıllık tarihi deneyi tekrarladı ve dünyanın çevresini ölçtü. Fen Bilimleri Öğretmeni İsmail Barım gözetiminde öğrenciler, okul bahçesinde öğle vakti güneşin en tepede olduğu saatte, yere dikilen çubuğun gölge açısını bularak, dünyanın çevre uzunluğunu hesapladı. 2 bin 300 yıl önce gerçekleştirilen deneyi tekrar canlandıran öğrenciler, heyecan yaşadı. Sart Mahmut Ortaokulu Fen Bilimleri Öğretmeni İsmail Barım, "Bu etkinliğimizi gerçekleştirirken İstanbul'dan aynı boylamda yer aldığımız bir kardeş okul belirledik. Kardeş okulumuzla aynı saatte eş zamanlı olarak elimizdeki düzeneklerle beraber gölge boyu ölçümü gerçekleştirdik. Milattan önce 276'lı yıllarda yaşayan Erotosthenes adlı bir bilim insanı, dünyanın düz olduğuna inanılan bir dönemde yapmış olduğu bu deneyle aslında dünyanın düz değil, yuvarlak olduğunu ispatlıyor. Günümüzdeki değerine çok yakın bir açıyla dünyamızın çevresini hesaplamayı başarıyor. Bu deneyi yapmamızdaki amacımız aslında bilimin o kadar çok uç noktalarda olmadığını çok basit araçlarla bile bu deneyi yapıp, çocuklarımıza bilimsel bakış açısı kazandırmaktı" dedi.
Okul öğrencilerinden Nurcan Aydoğdu ile Fatma Nur Mut ise binlerce yıl önce gerçekleştirilen bir deneyi okullarında yeniden yapmanın mutluluğunu ve heyecanını yaşadıklarını söyledi.
ERATOSTHENES HESABI NASIL YAPTI?
İskenderiye Kütüphanesi’nin Müdürü Eratosthenes, dünyanın çevresini M.Ö. 240’ta ölçerek tarihe geçti. Kütüphanede, Mısır’ın Aswan kentinde yazın en uzun gününde öğle vakti, güneşin su kuyularının içine tam olarak yansıdığını okuyunca etkilendi. Öğle saatinde dikili taşların gölgesinin kaybolduğunu da okuyunca, ışığın kuzey ve güney kentlerine farklı açılarla geldiğini anladı. Eratosthenes, İskenderiye ve Aswan kentleri arasındaki uzaklığın 5 bin stadia yani 900 kilometre olduğunu firavunun katiplerinden öğrenmişti. Haziran ayını bekleyen Eratosthenes, en uzun gün olan 21 Haziran’da öğle vakti diktiği çubuğun gölgesini ve yüksekliğini ölçerek güneş ışınlarının geliş açısını hesapladı. Açı 7 derece 12 dakika çıktı. Bu, yaklaşık olarak 360 derecenin 50’de birine eşittir. Aswan’da aynı gün öğle vakti güneş ışınları yere dik olarak yani 90 derece olarak geldiği için kuyunun dibine açı yapmadan ulaşıyordu. Öğle vakti kuyunun dibine güneş vuruyor ve su aydınlanıyordu. Güneş ışınları birbirine paralel olduğu için dünyanın merkezinden İskenderiye ve Aswan’a çizilen çizgiler arasındaki açı, Eratosthenes’in ölçtüğü açıya eşitti. Dünyanın merkezinden İskenderiye ve Aswan kentlerini gören açı 360 derecenin 50’de biri olduğu için 2 kent arasındaki uzaklık 50 ile çarpılırsa, Eratosthenes’in ölçümüne göre Dünya’nın çevresi 900x50 yani 45.000 kilometre çıkar. Dünyanın çevresi ekvatorda 40 bin 75, kutuplarda 40 bin 8 kilometredir. Eratosthenes’in yaptığı ölçüm stadia birimine göreydi. Atina’da kullanılan stadia, Mısır’dakinden kısaydı. Eratosthenes Mısır yerine Atina’nın uzunluk birimini kullanmış ise Dünyanın çevresi 40 bin kilometre çıkar. Ancak hangisini kullandığı bilinmiyor. (DHA)
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Dr. Öğretim Üyesi ve Bütüncül
Kardiyoloji Uzmanı Profesör Doktor Ceyhun Ceyhan ve Diyetisyen Rabia Yoran katıldıkları
Gazeteci Emin Aydın’ın tvDEN’de yayınlanan “Baş Başa” programının
Geçtiğimiz aylarda 31 Mart yerel seçimler kapsamında esnaf ziyareti
Aydın’ın Çine Belediye Başkanı Enver Salih Dinçer’in vefatının
Efeler Belediye Başkanı Mehmet Fatih Atay, “Cumhuriyet Halk Partisi'nin
Gazeteci Emin Aydın’ın hazırlayıp sunduğu tvDEN’de yayınlanan “Baş
Gazeteci Emin Aydın’ın hazırlayıp sunduğu tvDEN’de yayınlanan “Baş
Gazeteci Emin Aydın’ın hazırlayıp sunduğu tvDEN’de yayınlanan “Baş
Gazeteci Emin Aydın’ın hazırlayıp sunduğu tvDEN’de yayınlanan “Baş
Gazeteci Emin Aydın’ın hazırlayıp sunduğu tvDEN’de yayınlanan “Baş
Gazeteci Emin Aydın’ın tvDEN’de yayınlanan programı “Baş Başa”nın
İYİ Parti Aydın Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Özer Kayalı, gazeteci
İYİ Parti Koçarlı Belediye Başkan Adayı Hüseyin Özkan, gazeteci Emin
İYİ Parti Nazilli Belediye Başkan Adayı Cüneyt Korkmaz, tvDEN’de yayınlanan
Cumhur İttifakı Aydın Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Mustafa Savaş, Büyükşehir
Yeniden Refah Partisi Aydın Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Serdal Bulut,
Cumhuriyet Halk Partisi’nin 23 ve 24 dönem Mersin Milletvekili Ali Rıza
Anavatan Partisi Aydın Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Nail Kaplı, gazeteci
Aydın’ın Efeler İlçesi merkez Cumhuriyet Mahallesi Muhtar Adayı Fadime
İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Aydın Şubesi Eski Başkanı Özlenen Alcı,
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doktor Rabia Alay, son haftalarda çocuklarda
İYİ Parti Aydın Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Özer Kayalı, partilerine
Kardiyoloji Uzmanı Uz.Dr. Ali Manav, tvDEN’de yayınlanan, Selime Aydemir’in
Deva Partisi Efeler Belediye Başkan Adayı Osman Yasin Uzdu, tvDEN’de yayınlanan,
Demokrat Parti (DP) Genel Başkanı Gültekin Uysal ve DP Aydın Büyükşehir
İYİ Parti Aydın Büyükşehir Belediye Başkan adayı Özer Kayalı eşinin
İYİ Parti’nin Köşk Belediye Başkan Adayı Nilgün Baş, gazeteci Emin
Aydın’ın Çine İlçesi Şevketiye Mahallesi Muhtar Adayı Yeşim Namlı
İYİ Parti Köşk Belediye Başkan Adayı olan Nilgün Baş, parti teşkilat yöneticileri
Aydın Büyükşehir Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu’na
Cumhur İttifakı Germencik Belediye Başkan Adayı Halit Germen, tvDEN’de yayınlanan
Ekşi Mayam işletme sahibi Büşranur Çökmez, tvDEN’de yayınlanan
Zafer Partisi Efeler Belediye Başkan Adayı Şafak Ateş, gazeteci Emin Aydın’ın
Aydın'ın Efeler ilçesinde sokak röportajı yapan tvDEN ekibine röportaj
Aydın’ın Efeler ilçesinde Zübeyde Hanım Mesleki ve Teknik Anadolu
Aydın Ticaret Odası Başkanı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Yönetim Kurulu
İYİ Parti Aydın Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Özer Kayalı, gazeteci
Selime Aydemir’in hazırlayıp sunduğu tvDEN ekranlarının sevilen programı “Uzmanına