Adalet Bakanlığı'nın Yargı Reformu Stratejisi hedefleri doğrultusunda hazırladığı 1'inci Yargı Paketi'ne yönelik ilk açıklama Adalet Bakanlığı'nın oluşturduğu Yargı Reformu Komisyonu'nda görev alan İstanbul Kültür Üniversitesi (İKÜ) Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Dr. h.c. mult. Bahri Öztürk'ten geldi. Prof. Dr. Öztürk, “İnsanımızı özgürleştirecek çok önemli düzenlemeler var” dedi.

İstanbul Kültür Üniversitesi (İKÜ) Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Dr. h.c. mult. Bahri Öztürk, üniversitenin Şirinevler yerleşkesinde Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan 1'inci Yargı Paketi'ne yönelik bilgilendirme toplantısı düzenledi. 3 yıldır yargı paketinin üzerinde çalıştıklarını söyleyen Prof. Dr. Öztürk, Birinci Yargı Paketiyle başta 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu, 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu, 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu olmak üzere birçok kanunda değişiklik yapıldığını dile getirdi.

15 TEMMUZ REFORMUN ATEŞLEYİCİSİ OLMUŞTUR

Birinci Yargı Paketi’nin getirdiği düzenlemeleri değerlendiren Prof. Dr. Bahri Öztürk, “İnsanımızı özgürleştirecek, rahatlatacak çok önemli düzenlemeler var. Siyasilerden, bilim insanı ve vatandaş olarak ricamız, önlerine gelen paketi bu gözle değerlendirmeleridir. Asıl temennimiz uygulama kısmında. Uygulamada, gerçekten iyi anlaşılması ve insanımızın yararına uygulanması esas olmalıdır. Onu bekleyip, göreceğiz. Ama her reform mutlaka içinde bir dinamizmi barındırır. 15 Temmuz’dan sonra ciddi bir reform atılımının yapılacağını ve 15 Temmuz’un bunun ateşleyicisi olacağını bugüne kadar söyledim, başlamıştır” diye konuştu.

3 EŞİT TAKSİTLE ÖDEME İMKANI

Cezada alternatif çözüm yöntemlerinin geliştirildiğini belirten Prof. Dr. Öztürk, “Uzlaştırma, kamu davasının açılmasının ertelenmesi ve ön ödeme var. Birçok yeni uygulama hukukumuza kazandırıldı. Bunların da, başarı elde edilince kapsamlarının genişletilmesi öngörüldü. Ön ödemede, ödeme zorluğunu ortadan kaldırmak amacıyla 10 gün içinde ödeme yerine 3 eşit taksitle ödeme imkanı getirildi” diye konuştu.

YILDA 24 BİN DOSYA HALLEDİLECEK

Uzlaştırma kapsamına alınacak suçların genişletildiğini belirten Prof. Dr. Öztürk, “İş ve çalışma hürriyetini ihlal, güveni kötüye kullanma ve suç eşyasının satın alınması suçları, uzlaştırma kapsamına alındı. Eğer bu şekilde yasalaşırsa, yılda 24 bin dosya halledilmiş olacak. Kamu davasının açılmasının ertelenmesi 1 yıldan 2 yıla, çocuklarda ise 5 yıla çıkartıldı. Ön ödeme ve uzlaşma kapsamına giren suçlar ile terör ve cinsel istismar gibi bazı suçlar, erteleme kapsamı dışında tutuldu. Dolayısıyla yıllık yaklaşık 174 bin dosya erteleme kapsamına girecektir” ifadelerini kullandı.

YILLIK 180 BİN DOSYA, SERİ MUHAKEME KAPSAMINA GİRECEK

Prof. Dr. Bahri Öztürk, “Basit işlerin (davaların) yargılanması, yargıyı çok meşgul etmektedir. Daha önemli işlerin üzerine yoğun bir şekilde durabilmek için basit işlerin yürüyüşünü hızlandıran tedbirler yargı paketinde bulunuyor. Bunlardan biri Seri Muhakeme Usulü’dür. İspatı kolay, önem derecesi düşük değerlendirilen sınırlı sayıda bazı suçlar için Cumhuriyet Savcısı, şüpheli ve avukatın anlaşmasının kabulüne bağlı olarak dosyayı sonuçlandıracak bir yöntemdir. Şüphelinin usulü kabul etmesinden sonra Cumhuriyet Savcısı, yaptırımı belirleyecek, mahkeme ise şüpheliyi ve müdafisini dinledikten sonra cezayı onaylayacaktır. Böylece yıllık 180 bin dosya seri muhakeme kapsamına girecektir. Basit yargılama usulü de geldi. Bu yöntem, Asliye Ceza Mahkemesi’nin görev alanına giren ve üst sınırı 2 yıla kadar olan suçlarda uygulanacak” dedi.

SAĞLAM DELİL OLMADAN İDDİANAME HAZIRLANIRSA, REDDEDİLECEK

Savcıların soruşturmaları daha etkin ve hızlı yürütmelerinin sağlanması için pakette bazı tedbirlerin öngörüldüğünü söyleyen Prof. Dr. Öztürk, “Bu düzenlemeyle Yargıtay’ın, iddianamenin iadesi meselesini yeniden canlandırmaya hevesli ve istekli olduğunu görüyoruz. Böylece, suçun sübutuna (gerçekleşmesine) doğrudan etki edecek mevcut bir delil toplanmadan dava açılamayacak. Seri Muhakeme Usulü’ne tabi suçlarda, bu usul uygulanmadan veya soruşturma ve kovuşturma yapılması izne ve talebe bağlı olan suçlarda, bu şartlar yerine getirilmeden iddianame düzenlenemeyecek. Sağlam delil olmadan iddianame hazırlanırsa, reddedilecek” diye konuştu.

SORUŞTURMA EVRESİNDE AZAMİ TUTUKLULUK SÜRESİ ÖNGÖRÜLÜYOR

Prof. Dr. Öztürk, “Soruşturma evresinde tutukluluk süresinde çocuklarda soruşturma, kovuşturma bütün yargılama esas. Çocuklarda, kanunda öngörülen tutukluluk süresinin yarısı uygulanacak. Yetişkinlerde ise Asliye Ceza’larda 1 yıl, en fazla 6 ay olabilecek. Bu devamında Savcı’nın iddianamesini daha hızlı hazırlamasını getirecektir. Diğer taraftan da temel hak ve özgürlüklerin lüzumsuz kısıtlanmasını engelleyecektir. Ağır Ceza’lık suçlar da 2 yıl; 3 yıl da uzuyor 5 yıl. Burada da 1 yıllık kısmı, soruşturma evresinde geçebilecek. Eğer 1 yılı 1 gün geçtiyse tahliye edilmesi zorunludur. Terör suçlarında toplamda 7 yıllık bir süreç söz konusu. Burada da sadece 2 yıllık kısmı soruşturma evresinde tutuklu olarak geçebilecek. Burada kural tutuksuz yargılama istisna tutuklu yargılamadır. Bu sürelerin dolmasıyla kişi tahliye edilmek zorundadır” dedi.

İSTİNAF DÜZENLEMELERİ

Yargı paketiyle mağdurun haklarının ciddi bir şekilde geliştirildiğini söyleyen Prof. Dr. Bahri Öztürk, “İstinaf Mahkemeleri’yle ilgili birkaç düzenleme var. Başka bir araştırmaya ihtiyaç duyulmadan şahsi sebeplere ya da şahsi cezasızlık sebeplerine bağlı olarak daha az ceza verilmesini veya ceza verilmesine yer olmadığına karar verilmesini gerektiren hallerde, İstinaf Mahkemesi yerel mahkemenin kararını daha kolay bir şekilde onaylayabilecek. Bozma yetkisi de biraz genişletiliyor, daha da genişletilmesi gerekir. İfade özgürlüğü kapsamında olduğu değerlendirilen bazı suçlara, istinaf incelemesinden sonra Temyiz Kanun yolu bu paketle açılmaktadır” ifadelerini kullandı.

HUKUK MESLEKLERİNE GİRİŞ SINAVI; 70 PUAN ŞARTI GETİRİLDİ

Prof. Dr. Öztürk, “Hakim ve Savcı alımında görev yapan Mülakat Kurulu’nun 5 olan üye sayısı 7’ye çıkarıldı. Üye alınacak yerlerin çeşitliliği sağlanacaktır. Avukatlık sınavı ve af, bu pakette yok. Daha sonraki paketlerde olacak. Hakim adaylığı sınavına girmek için avukatlık ve noterlik stajlarına başlayabilmek için merkezi sınavdan 70 puan alma şartı getirildi. 70 alamayan Hakim, Savcı, Noter olamayacak” diye konuştu.

ELEŞTİRİ DÜZEYİNDE KALAN AÇIKLAMALAR SUÇ TEŞKİL ETMEYECEK

Prof. Dr. Öztürk, “İnternette erişim yasağı kademelendirilmekte, ilgili sayfaya erişimin engellenmemesi halinde sitenin kapatılması öngörülmektedir. Eleştiri ve haber verme, sınırlarında kalındığında terörün propaganda suçunun oluşmayacağı vurgulanmaktadır. İnsanların hakikaten canı yanmaktadır. Türkiye’de, uluslararası platformlarda ciddi eleştirilere maruz kalınmaktadır” dedi.

PASAPORT DÜZENLEMESİ

OHAL döneminde pasaportları geri alınanların, takipsizlik veya ceza almadan işi bitmişse, iddianame düzenlenmemişse pasaportlarının iade edileceğini belirten Prof. Dr. Öztürk, “15 yıl kıdemi bulunan avukatların, yeşil pasaport alabilmesine imkan verildi” ifadelerini kullandı.

AMAÇ NE?

Yargı Paketi ile yargının hızlanması, iş yükünün hafiflemesi, uygulayıcıların niteliklerinin artırılması, düşünce ve ifade özgürlüğünün pekiştirilmesine yönelik çarpıcı pek çok düzenlemenin hayata geçirilmesi hedefleniyor. (DHA)